Trans
Het blijft een deksels ding, je identiteit. Onlangs verschenen de memoires van Rachel Dolezal. Wie? Dolezal was voorzitter van een lokale afdeling van de NAACP (National Associaton for the Advancement of Colored People), een burgerrechtenorganisatie die zich inzet voor Afro-Amerikaanse burgers in de Verenigde Staten. In 2015 werd haar in een interview gevraagd of zij wel Afro-Amerikaanse was. ‘Ik begrijp de vraag niet’ was haar, euh, veelzeggende antwoord. De rest is geschiedenis. De hele wereld viel over Dolezal (waarvan jeugdfoto’s opdoken waarbij Heidi donker afsteekt) heen. Vooral zwarte Amerikanen waren woedend. Niet dat het een schande is om wit te zijn, ook niet als je voor de NAACP werkt, maar ze had er over gelógen. Dolezal heeft kroeshaar (wat dus extensions bleken te zijn) en is best wel bruin (uit een potje), maar in een land waar de term colored alles van ‘donker wit’ tot gitzwart kan gelden, kon ze klaarblijkelijk voor zwart doorgaan. Met een beetje hulp van Dolezal zelf natuurlijk, die bijvoorbeeld rondliep met foto’s van een zwarte man die ze ‘daddy’ noemde. In de mediastorm die daarop volgde bleef ze maar zeggen dat ze ‘zich als zwart identificeerde’, en – iets wat enigszins in tegenspraak met die bewering lijkt te zijn - dat ras een sociaal construct is. Dus. En trouwens, zij kon het weten, want ze gaf les aan een universiteit in vakken als ‘Afrikaans-Amerikaanse cultuur’ en ‘De worsteling van de zwarte vrouw’.
Privilege
‘As long as I can remember, I saw myself as black’ en ‘I was very unhappy’, schrijft Dolezal (39). ‘I felt like I was constantly self-sabotaging in order to conform to religion, culture dynamics. I was censoring myself. I was shutting down inside’. Altijd al weten dat je anders was, je ware aard moeten ontkennen. Doet u dit ergens aan denken? Mij wel: het is het lingo dat je vaak hoort als het over transgenders gaat. En héé, waarom niet? Als je van geslacht kunt veranderen omdat de hardware waarmee je geboren bent niet bij je past, waarom dan niet van kleur? Dolezal zou gewoon de eerste transraciale vrouw ter wereld zijn (omdat we dus nog wel in dat construct leven).
Een maand geleden kreeg feministische auteur en publiekslieveling Chimamanda Ngozi Adichie emmers woede over zich heen toen ze zei dat transgender vrouwen anders zijn dan geboren vrouwen omdat zij geboren zijn met de privileges van mannen. Iedereen boos natuurlijk, maar ze legde wel de vinger op de zere plek: bij identiteit speelt lijden een belangrijke rol. Transracialen kennen het lijden niet van het leven als gekleurd mens in een wereld waarin wit de norm is (leest u vooral het pas verschenen Hallo witte mensen, van Anousha Nzume). Sterker nog, het feit dat Dolezal kíest om als zwarte vrouw door het leven te gaan is het meest prangende bewijs van haar white privilege. Transvrouwen weten niet hoe het is om vanaf de dag van je geboorte als vrouw bejegend te worden met alle gevolgen van dien. Lijden, vooral als dat lijden een lange en pijnlijke geschiedenis kent, kun je je niet zomaar toe-eigenen.
Socioloog Abram de Swaam schreef in 1964 over de Joodse identiteit dat als je niet religieus bent, of zionist (maar dan wel een met echte verhuisplannen), je identificeren als Jood niets meer is dan sentimentalisme. Maar, schreef hij, Joden in West-Europa of hun ouders, hebben allemaal vervolging gekend. Dat geldt ook.
Zelf ben ik de dochter van twee transjoden. En eerlijk? Ik heb in mijn tienerjaren de nodige guldens aan haarverf en permanentjes uitgegeven. En ook ik heb wel eens in het midden gelaten hoe het mijn familie is vergaan tijdens de oorlog. Omdat het moment ongemakkelijk was, omdat het te ingewikkeld uitleggen was aan iemand die aangeschoten was, omdat ik er gewoon geen zin in had.
In de talmoed staat dat je een ger (een uitgekomen Jood) niet mag herinneren aan de tijd dat hij geen Jood was, maar dat mijn familie het leed van vervolging bespaard is gebleven, daar kan ik alleen maar dankbaar voor zijn.
Rachel Dolezal heeft inmiddels haar naam veranderd. In Nkechi Amaro Diallo. Gut sjabbes.